مراقبت های تسکینی برای بیماران مبتلا به سرطان معده
مراقبت تسکینی یک رویکرد تخصصی برای بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماریهای جدی مانند سرطان معده است. این مراقبت بر مدیریت علائم، کاهش رنج و رسیدگی به نیازهای جسمی، عاطفی، اجتماعی و معنوی بیماران و خانواده های آنها تمرکز دارد. برای بیماران مبتلا به سرطان معده، مراقبت تسکینی به دلیل ماهیت تهاجمی بیماری و تشخیص اغلب دیرهنگام، اهمیت ویژه ای دارد.
۱. اهداف مراقبت تسکینی در سرطان معده
- تسکین علائم: مدیریت درد، تهوع، استفراغ، مشکل بلع و خستگی
- حمایت تغذیه ای: رسیدگی به کاهش وزن، سوءتغذیه و کم آبی
- مراقبت عاطفی و روانی: کاهش اضطراب، افسردگی و پریشانی های وجودی
- بهبود کیفیت زندگی: اولویت بندی به راحتی، کرامت و استقلال بیمار
- حمایت از مراقبان: آموزش و ارائه راهبردهای سازگاری برای خانواده ها
- برنامه ریزی پیشرفته مراقبت: کمک به بیماران برای ثبت ترجیحات درمانی و خواسته های پایان زندگی
۲. علائم شایع سرطان معده و مدیریت تسکینی
الف. درد
- علل: رشد تومور، فشار بر اعصاب یا متاستاز (مانند کبد یا استخوانها)
- مدیریت:
- داروها:
- درد خفیف تا متوسط: استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- درد شدید: اپیوئیدها (مانند مورفین، اکسیکودون)
- مداخلات:
- بلاک شبکه سلیاک: مسدود کردن عصب برای تسکین درد شکمی
- پرتو درمانی: کوچک کردن تومورهای عامل درد یا انسداد
- داروها:
ب. تهوع و استفراغ
- علل: شیمی درمانی، انسداد ناشی از تومور یا توقف حرکات معده
- مدیریت:
- ضدتهوع ها: اندانسترون، متوکلوپرامید یا اپرپیتانت
- کورتونها: دگزامتازون برای کاهش التهاب
- تغییرات رژیم غذایی: وعده های کوچک و مکرر؛ پرهیز از غذاهای تند یا چرب
پ. دیسفاژی (مشکل در بلع)
- علل: انسداد ناشی از رشد تومور یا تنگی مری
- مدیریت:
- استنت گذاری: باز کردن ناحیه تنگ شده معده/مری
- لیزر درمانی: کاهش اندازه تومور مسدودکننده دستگاه گوارش
- رژیم نرم/مایع: غذاهای پوره شده، شیکهای تغذیه ای
ت. کاهش وزن و سوءتغذیه
- علل: کاهش اشتها، سیری زودرس یا سوءجذب
- مدیریت:
- مکمل های تغذیه ای: شیکهای پرپروتئین و پرکالری
- تغذیه وریدی: برای موارد شدید
- محرکهای اشتها: مژسترول استات یا کورتونها
ث. خستگی
- مدیریت:
- تکنیکهای حفظ انرژی (مانند تنظیم فعالیتها)
- درمان علل زمینه ای (کم خونی، کم آبی)
- ورزش ملایم (مانند پیاده روی کوتاه مدت، حرکات کششی)
ج. آسیت (تجمع مایع در شکم)
- مدیریت:
- پاراسنتز: تخلیه مایع با سوزن
- دیورتیکها: اسپیرونولاکتون یا فوروزماید
۳. حمایت عاطفی و روانی
- مشاوره: رسیدگی به ترس، اندوه و نگرانیهای موجود
- گروههای حمایتی: ارتباط بیماران با دیگر افراد مبتلا به سرطان معده
- تکنیکهای ذهن آگاهی و آرام سازی: مدیتیشن یا تصویرسازی هدایت شده
- حمایت از خانواده: منابعی برای کمک به مراقبان در مدیریت استرس و فرسودگی
۴. راهبردهای حمایت تغذیه ای
- تغییرات رژیم غذایی:
- غذاهای نرم و ملایم (مانند پوره سیب زمینی، جو دوسر)
- پرهیز از غذاهای اسیدی، تند یا سخت هضم
- لوله های تغذیه:
- لوله نازوگاستریک: (NG) تغذیه کوتاه مدت
- لوله گاستروستومی آندوسکوپی (PEG): تغذیه بلندمدت
- آبرسانی: مایعات زیرپوستی یا وریدی برای رفع کم آبی
۵. مراقبت معنوی و وجودی
- تسهیل گفتگو درباره معنا، میراث و آشتی.
- همکاری با روحانیون یا مشاوران معنوی همسو با باورهای بیمار.
۶. برنامه ریزی پیشرفته مراقبت
- وصیتنامه زنده: ثبت ترجیحات برای درمانهای حفظ حیات (مانند CPR، ونتیلاسیون)
- وکیل سلامت: انتخاب فردی مورد اعتماد برای تصمیم گیری در صورت ناتوانی بیمار
- مراقبت هاسپیس: انتقال به هاسپیس، زمانی که درمانهای موجود بی اثر میشوند (معمولاً زمانی که پیش بینی عمر کمتر از ۶ ماه است).
۷. محیط های ارائه مراقبت تسکینی
- مراقبت در منزل: حمایت از زندگی روزمره، مدیریت علائم و آموزش خانواده
- تیمهای تسکینی بیمارستان: ادغام شده با بخشهای انکولوژی
- کلینیکهای سرپایی: ویزیتهای منظم برای پایش علائم
- مراکز هاسپیس: تمرکز بر راحتی و کرامت در مراحل پایانی بیماری
۸. چالشها در مراقبت تسکینی سرطان معده
- پیشرفت سریع بیماری: نیاز به ارزیابی مکرر برنامه های مراقبتی
- مدیریت پیچیده درد: ممکن است نیاز به رویکردهای چندوجهی (مانند اپیوئیدها + ضدافسردگیها) باشد.
- برداشتهای فرهنگی: رفع انگ «تسلیم شدن» در انتقال به هاسپیس
نکات عملی برای بیماران و مراقبان
- پیگیری علائم: استفاده از دفترچه برای ثبت درد، تهوع یا مصرف غذا
- درخواست کمک: اتکا به تیمهای مراقبت تسکینی برای راهبردهای مدیریت درد
- اولویت بندی راحتی: تمرکز بر فعالیتهای لذتبخش مانند وقت گذرانی با خانواده، موسیقی یا فعالیتهای معنوی
9. سازمانهای خیریه:
- ارایه کمکهای مالی: لینک به کمکهای مالی برای مراقبت تسکینی/هاسپیس.
- تنظیم و ارایه مواد آموزشی:
- برنامه های رژیم غذایی برای بیماران سرطان معده.
- راهنمای برنامه ریزی پیشرفته مراقبت: پیگیری علائم، ثبت داروها و چک لیستهای مراقبتی
نکات کلیدی برای مخاطبان
- مراقبت تسکینی محدود به پایان زندگی نیست و میتواند از زمان تشخیص شروع شود.
- مدیریت مؤثر علائم، عملکرد روزانه و رفاه عاطفی را بهبود می بخشد.
- ارتباط صریح با ارائه دهندگان مراقبت سلامت، تضمین میکند که مراقبت با ارزشهای بیمار همسو است.