روش های تشخیص سرطان کبد
تشخیص سرطان کبد شامل ترکیبی از بررسی سوابق پزشکی، معاینات فیزیکی، تست‌های آزمایشگاهی، تصویربرداری و گاهی نمونه‌برداری از بافت می‌شود. تشخیص زودهنگام برای درمان مؤثر، به‌ویژه در افراد با خطر بالا، بسیار مهم است.
1 . سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی
- سوابق پزشکی: پزشک سوابق پزشکی بیمار، از جمله عوامل خطر مانند عفونت‌های مزمن هپاتیت، مصرف الکل یا سابقه خانوادگی سرطان کبد را بررسی می‌کند.
- معاینه فیزیکی: یک معاینه کامل فیزیکی انجام می‌شود تا علائم بیماری‌های کبدی مانند زردی (زرد شدن پوست و چشم‌ها)، تورم شکمی یا بزرگ شدن کبد شناسایی شوند.
2 . آزمایش‌های خونی
- آزمایش‌های عملکرد کبد (LFT) : این آزمایش‌ها سطح آنزیم‌ها و پروتئین‌های خون را اندازه‌گیری می‌کنند تا سلامت کبد ارزیابی شود. نتایج غیرطبیعی ممکن است نشان‌دهنده آسیب یا بیماری کبد باشد.
- آزمایش آلفافتوپروتئین (AFP) : سطح بالای AFP، پروتئینی که توسط کبد تولید می‌شود، می‌تواند نشانگر سرطان کبد باشد، اگرچه سطح AFP ممکن است به دلایل دیگر نیز افزایش یابد.
- آزمایش‌های خونی دیگر: آزمایش‌هایی برای بررسی عفونت‌های هپاتیت B و C و همچنین شمارش کلی خون انجام می‌شوند.
3 . روش‌های تصویربرداری
تکنیک‌های تصویربرداری برای شناسایی تومورها، تعیین اندازه آن‌ها و ارزیابی میزان بیماری ضروری هستند:
- سونوگرافی: آزمایشی غیرتهاجمی که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از کبد و شناسایی ناهنجاری‌ها استفاده می‌کند.
- سی‌تی اسکن (CT) : تصاویر مقطعی دقیقی از کبد فراهم می‌کند تا تومورها و محل آن‌ها مشخص شوند.
- ام‌آرآی (MRI) : تصاویر با وضوح بالا از کبد و بافت‌های اطراف ارائه می‌دهد که اغلب برای ارزیابی عروق خونی و گسترش سرطان استفاده می‌شود.
- آنژیوگرافی: یک آزمایش تصویربرداری خاص که جریان خون در کبد را بررسی می‌کند و به شناسایی تومورها و تامین خون آن‌ها کمک می‌کند.
4 . نمونه‌برداری (بیوپسی)
- بیوپسی کبد: نمونه کوچکی از بافت کبد برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا وجود سلول‌های سرطانی تایید شود. این روش می‌تواند با استفاده از یک سوزن نازک (آسپیراسیون سوزنی) یا یک سوزن بزرگ‌تر (بیوپسی هسته‌ای) انجام شود.
- بیوپسی هدایت‌شده: تکنیک‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی‌تی اسکن اغلب برای هدایت سوزن به محل دقیق تومور استفاده می‌شوند.
5 . تکنیک‌های پیشرفته تشخیصی
- تصویربرداری سه‌فازی: یک سی‌تی یا ام‌آرآی خاص که تصاویر را در سه مرحله مختلف از جریان خون ثبت می‌کند و اطلاعات دقیقی درباره تومورهای کبد ارائه می‌دهد.
- آزمایش‌های مولکولی و ژنتیکی: در برخی موارد، آزمایش‌های ژنتیکی برای شناسایی جهش‌ها یا نشانگرهای خاص مرتبط با سرطان کبد انجام می‌شوند.
6 . مرحله‌بندی و ارزیابی
پس از تشخیص سرطان کبد، آزمایش‌های اضافی برای تعیین مرحله بیماری و بررسی گسترش آن به سایر قسمت‌های بدن انجام می‌شوند. این اطلاعات برای برنامه‌ریزی درمان بسیار مهم هستند.