غربالگری
درمان‌های سرطان مری
سرطان مری یک بیماری پیچیده و تهاجمی است که برای مدیریت مؤثر آن، نیاز به یک رویکرد چندرشته‌ای وجود دارد. استراتژی‌های درمانی به نوع سرطان (آدنوکارسینوم یا کارسینوم سلول سنگ‌فرشی)، مرحله بیماری، سلامت کلی بیمار و ویژگی‌های مولکولی تومور بستگی دارد. در ادامه، مروری جامع بر گزینه‌های درمانی سرطان مری ارائه می‌شود:
1. درمان بر اساس مرحله بیماری
درمان سرطان مری در مراحل اولیه (مرحله ۰، I و II)
– مرحله ۰ (دیسپلازی درجه بالا یا کارسینوم درجا):
درمان‌های آندوسکوپیک:
– برداشت مخاطی آندوسکوپیک(EMR) : برداشت تومورهای سطحی
– لایه برداری با فرکانس رادیویی : (RFA) تخریب سلول‌های غیرطبیعی با استفاده از گرما
-کرایوتراپی: انجماد و تخریب بافت غیرطبیعی
جراحی:
– ازوفاژکتومی: برداشت بخشی یا تمام مری، معمولاً برای موارد پرخطر توصیه می‌شود.
–مرحله I و II
– جراحی:
– ازوفاژکتومی: اغلب همراه با برداشت غدد لنفاوی
– تکنیک‌های کم‌تهاجمی: جراحی لاپاراسکوپیک یا رباتیک
– شیمی‌پرتو درمانی:
– به‌عنوان درمان نئوادجوانت (قبل از جراحی) برای کوچک‌کردن تومور یا به‌عنوان درمان قطعی برای بیمارانی که کاندیدای جراحی نیستند.
سرطان مری پیشرفته موضعی) مرحله (III
درمان چندوجهی:
-شیمی‌پرتو درمانی نئوادجوانت: ترکیب شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای کوچک‌کردن تومور قبل از جراحی
– جراحی) ازوفاژکتومی(: پس از درمان نئوادجوانت انجام می‌شود.
– شیمی‌پرتو درمانی قطعی: برای بیمارانی که نمی‌توانند جراحی شوند، به‌عنوان درمان اولیه استفاده می‌شود.
سرطان مری پیشرفته یا متاستاتیک (مرحله IV )
– درمان تسکینی: تمرکز بر کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی
– درمان سیستمیک: شیمی‌درمانی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی
– پرتودرمانی: برای تسکین درد، خونریزی یا انسداد استفاده می‌شود.
–مداخلات آندوسکوپیک: استنت گذاری برای کاهش دیسفاژی ناشی از انسداد تومور
–لیزرتراپی یا فوتودینامیک تراپی: برای کاهش اندازه تومور و بهبود بلع
۲. درمان‌های جراحی
ازوفاژکتومی
– ازوفاژکتومی ترانس‌هیاتال: برداشت مری از طریق شکم و گردن.
– ازوفاژکتومی ترانس‌توراسیک (روش ایور لوئیس): برداشت مری از طریق قفسه سینه و شکم.
– ازوفاژکتومی کم‌تهاجمی :(MIE) جراحی لاپاراسکوپیک یا رباتیک.
بازسازی
– معمولاً معده به سمت بالا کشیده شده و به مری باقی‌مانده متصل می‌شود یا از بخشی از روده استفاده می‌شود.
برداشت غدد لنفاوی
– برداشت غدد لنفاوی منطقه‌ای برای ارزیابی گسترش و کاهش خطر عود.
۳. پرتودرمانی
پرتودرمانی با اشعه خارجی :(EBRT)
– تابش پرتوهای پرانرژی به تومور و مناطق اطراف آن
– اغلب همراه با شیمی‌درمانی (شیمی‌پرتو درمانی)
براکی‌تراپی:
– پرتودرمانی داخلی با استفاده از منابع رادیواکتیو نزدیک به تومور
پرتودرمانی تسکینی:
– برای تسکین علائمی مانند درد، خونریزی یا انسداد استفاده می‌شود.
۴. شیمی‌درمانی
رژیم‌های رایج شیمی‌درمانی:
(5-FU) – سیس‌پلاتین + ۵-فلوئورواوراسیل: یک ترکیب استاندارد
– کاربوپلاتین + پاکلی‌تاکسل: اغلب همراه با پرتودرمانی استفاده می‌شود.
– اکسالی‌پلاتین + کاپسیتابین: رژیم‌های جایگزین
شیمی‌درمانی نئوادجوانت:
– قبل از جراحی برای کوچک‌کردن تومور تجویز می‌شود.
شیمی‌درمانی ادجوانت:
-پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده.
شیمی‌درمانی تسکینی:
-در مراحل پیشرفته برای کنترل علائم و افزایش طول عمر استفاده می‌شود.
۵. درمان هدفمند
درمان هدفمند:HER2
– تجویز تراستوزوماب (هرسپتین) برای آدنوکارسینوم‌های HER2 مثبت
مهارکننده‌های: EGFR
تجویز ستوکسیماب برای بیماران سرطان مری دارای جهشهای گیرنده EGFR در حال بررسی است.
مهارکننده‌های: VEGF
-تجویز بواکی‌زوماب (آواستین) به منظور هدف‌گیری رگزایی تومور (تشکیل رگ‌های خونی جدید).
۶ . ایمونوتراپی
مهارکننده‌های نقاط کنترل ایمنی:
پمبرولیزوماب (کی‌ترودا):
– تأیید شده برای سرطان مری پیشرفته با بیان بالای PD-L1
– به‌عنوان درمان خط اول همراه با شیمی‌درمانی یا به‌عنوان درمان خط دوم استفاده می‌شود.
نیوولوماب (اُپدیوو):
– تأیید شده برای کارسینوم سلول سنگ‌فرشی مری پیشرفته پس از شیمی‌درمانی قبلی.
بیومارکرهای ایمونوتراپی:
– بیان PD-L1 و بار جهشی تومور (TMB) برای تعیین واجد شرایط بودن ایمونوتراپی ارزیابی می‌شوند.
۷. مراقبت‌های تسکینی و حمایتی
مدیریت علائم:
– تسکین دیسفاژی: استنت گذاری، لیزرتراپی یا اتساع.
– حمایت تغذیه‌ای: لوله‌های تغذیه (مانند(PEG یا تغذیه وریدی.
– مدیریت درد: استفاده از مواد افیونی، بلوک عصبی یا پرتودرمانی.
حمایت روانی:
– مشاوره و گروه‌های حمایتی برای بیماران و مراقبان.
۸. درمان‌های نوظهور
سلول‌درمانی CAR-T:
– روش تحقیقاتی با استفاده از سلول‌های ایمنی مهندسی‌شده برای هدف‌گیری سرطان.
ویروس‌های اُنکولیتیک:
– ویروس‌های مهندسی‌شده برای آلوده‌کردن و کشتن انتخابی سلول‌های سرطانی.
درمان‌های هدفمند جدی:
– داروهایی که مسیرهای مولکولی خاص(مانند PI3K/AKT/mTORو NOTCH ) را هدف‌گیری می‌کنند.
– بیوپسی مایع برای پایش
– DNA تومور در گردش (ctDNA) برای پایش پاسخ به درمان و تشخیص عود.
۹. کارآزمایی‌های بالینی
– شرکت در کارآزمایی‌های بالینی، به‌ویژه برای موارد پیشرفته یا مقاوم به درمان، توصیه می‌شود.
– کارآزمایی‌ها ممکن است دسترسی به درمان‌های پیشرفته، از جمله داروهای جدید، ترکیبات جدید یا ایمونوتراپی‌ها را فراهم کنند.
۱۰. پیگیری و پایش
پایش منظم:
– آندوسکوپی، تصویربرداری (CT/PET) و آزمایش‌های نشانگر تومور.
مدیریت عود بیماری:
– عود موضعی ممکن است با جراحی، پرتودرمانی یا درمان سیستمیک درمان شود.
– عود دوربرد معمولاً نیاز به درمان سیستمیک تسکینی دارد.
درمان سرطان مری به‌شدت فردی‌شده و به مرحله، نوع و ویژگی‌های مولکولی تومور بستگی دارد. یک رویکرد چندرشته‌ای شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی برای دستیابی به بهترین نتایج ضروری است. مراقبت‌های تسکینی در مراحل پیشرفته نقش حیاتی در بهبود کیفیت زندگی بیماران دارند. تحقیقات مداوم و کارآزمایی‌های بالینی به گسترش گزینه‌های درمانی و بهبود نرخ بقای بیماران مبتلا به سرطان مری ادامه می‌دهند.