درمان هدفمند سرطان کبد
درمانهای هدفمند و شخصی سازی شده انقلابی در مدیریت سرطان کبد) به ویژه کارسینوم هپاتوسلولار یا (HCC ایجاد کرده اند. این روشها با هدف قرار دادن مولکولهای خاص در تومور یا تطبیق درمان با ویژگیهای ژنتیکی بیمار، اثربخشی را افزایش داده و عوارض جانبی را کاهش میدهند. در این بخش، آخرین پیشرفتها در این حوزه توضیح داده شده است.
۱. درمانهای هدفمند (Targeted Therapies)
این داروها پروتئینها یا مسیرهای سیگنالینگی را که رشد تومور را تقویت میکنند، مهار میکنند.
الف) مهارکنندگان آنژیوژنز (ضدرگ زایی)
- لنواتینیب (Lenvatinib) :
- مکانیسم: مهار گیرنده های VEGF، FGF، PDGF
- موارد مصرف: جایگزین سورافنیب در بیماران منتخب
- مزیت: پاسخ توموری بالاتر در برخی موارد
- ریگورافنیب (Regorafenib) :
- مکانیسم: مشابه سورافنیب، اما با طیف عمل وسیعتر
- موارد مصرف: خط دوم درمان پس از شکست سورافنیب.
- کابوزانتینیب (Cabozantinib) :
- مکانیسم: مهار MET و AXL (مسیرهای مرتبط با تهاجم تومور)
- موارد مصرف: HCC پیشرفته مقاوم به درمان اولیه
ب) مهارکنندگان انتخابی (مونوکلونال آنتی بادیها)
- راموسیروماب (Ramucirumab) :
- مکانیسم: آنتی بادی ضد گیرنده VEGF-2
- موارد مصرف: بیماران با AFP ≥ 400 نانوگرم/میلی لیتر
۲. ایمونوتراپی (Immunotherapy)
این درمانها سیستم ایمنی را برای حمله به سلولهای سرطانی فعال میکنند.
الف) مهارکنندگان ایست های بازرسی ایمنی
- نیولوماب (Nivolumab) و پمبرولیزوماب (Pembrolizumab) :
- مکانیسم: مهار PD-1/PD-L1 (بازدارنده های پاسخ ایمنی)
- موارد مصرف: HCC پیشرفته پس از شکست درمانهای هدفمند
- مزیت: پاسخهای طولانی مدت در ۱۵–۲۰٪ بیماران
- آتزولیزوماب + بواکیزوماب (Atezolizumab + Bevacizumab) :
- ترکیب: آنتی بادی ضد PD-L1 + ضد VEGF
- موارد مصرف: خط اول درمان HCC پیشرفته
- مزیت: افزایش بقای کلی نسبت به سورافنیب
ب) سلول درمانی و واکسنها
- CAR-T Cell Therapy:
- مکانیسم: اصلاح ژنتیکی سلولهای T بیمار برای شناسایی آنتی ژنهای تومور (مثل (GPC3
- وضعیت: در حال تحقیق در کارآزمایی های بالینی
۳. درمانهای شخصی سازی شده بر اساس زیست نشانگرها
الف) تستهای ژنتیکی و مولکولی
- توالی یابی نسل جدید (NGS) :
- شناسایی جهش هایی مانند TERT promoter، CTNNB1، یا TP53 برای انتخاب درمان هدفمند.
- مثال: بیماران با جهش CTNNB1 ممکن است به مهارکنندگان مسیر Wnt پاسخ دهند.
- آزمایش بیان PD-L1 :
- تومورهای با بیان بالای PD-L1 بهتر به ایمونوتراپی پاسخ میدهند.
ب) درمان بر اساس زیرگروههای مولکولی HCC
۱. زیرگروه Proliferation :
- ویژگیها: جهش TP53، بیان بالای VEGF
- درمان پیشنهادی: مهارکنندگان آنژیوژنز + ایمونوتراپی.
۲. زیرگروه Wnt/β-catenin:
- ویژگیها: جهش CTNNB1، بیان پایین التهاب.
- درمان پیشنهادی: مهارکنندگان مسیر Wnt (مثل (LGK974 در کارآزماییها
۴. درمانهای ترکیبی
- هدفمند + ایمونوتراپی:
- مثال: سورافنیب + پمبرولیزوماب (در حال تحقیق)
- دو داروی هدفمند:
- مثال: کابوزانتینیب + آتزولیزوماب
۵. چالشها و محدودیتها
- مقاومت درمانی: تومورها ممکن است با جهشهای جدید به درمانها مقاوم شوند.
- هزینه بالا: بسیاری از داروهای هدفمند و ایمونوتراپی ها گرانقیمت هستند.
- دسترسی محدود: برخی درمانها تنها در مراکز تخصصی یا کارآزماییها موجودند.
۶. آینده درمانهای شخصی سازی شده
- پنلهای جامع ژنومی: ادغام داده های ژنومی، پروتئومیک و تصویربرداری برای پیش بینی پاسخ به درمان.
- داروهای مبتنی بر siRNA : مهار اهداف غیرقابل دسترس با فناوری RNA مداخله گر
- بیومارکرهای پیش بینی کننده: شناسایی بیمارانی که بیشترین سود را از درمانهای خاص میبرند.
نکات کلیدی برای بیماران
✅ درمان هدفمند: روی مسیرهای خاص تومور تمرکز دارد و رشد آن را مهار میکند.
✅ ایمونوتراپی: سیستم ایمنی بدن شما را برای مبارزه با سرطان تقویت میکند.
✅ شخصی سازی: آزمایشهای ژنتیکی/مولکولی به انتخاب بهترین درمان کمک می کنند.
✅ کارآزماییهای بالینی: ممکن است دسترسی به درمانهای نوین را فراهم کنند.
همیشه با تیم انکولوژی خود مشورت کنید تا بهترین گزینه را بر اساس وضعیت تومور، سلامت کلی و دسترسی به درمان انتخاب نمایید.